Thứ Hai, 18 tháng 11, 2013

Mạt pháp, thiên tai và nhân tai - phần 2

Nhớ lúc hồi sinh viên, mình có học một môn dạy về đập tràn. Chức năng của đập tràn là điều tiết lũ, tức là trữ nước vào mùa lũ để xả vào mùa kiệt. Mình nhớ, xúc động với cái chức năng đầy nhân văn ấy đến nỗi,ra trường, nếu bản lĩnh hơn một chút, mình đã quảy ba lô lên rừng xây mấy cái con đập ấy rồi.
Do chức năng tích nước nên con đập mang một thế năng rất lớn, vì thế người ta đã tận dụng thế năng này để chạy tua bin máy phát điện. Thế là ta có các con đập thủy điện.
Như vậy, chức năng phát điện chỉ là một chức năng bên cạnh chức năng hàng đầu của đập tràn là điều tiết lũ. Thế nhưng, cùng với sự phát triển kinh tế quá nóng mà vắng bóng đối trọng văn hóa, dần dần các con đập trở thành một đối tượng hàng hóa thông thường, tức là có tối đa hóa lợi nhuận trong khai thác và hoàn vốn nhanh nhất có thể cho các ông chủ đầu tư.
Những con đập, thường có vị trí xây dựng nơi rừng sâu núi cao, tức vùng đất lam sơn chướng khí. Và không biết các vị này đã làm những trò ti tiện gì nơi ấy mà mẹ thiên nhiên đã rùng mình nổi giận. Những tai họa từ thiên nhiên giáng xuống, dù gây thiệt hại, nhưng dường như chỉ như là lời cảnh báo so với thảm cảnh con người giáng tai họa xuống đầu nhau ở vùng đất xứ Vịt.
Có một mối tương quan rõ nét giữa thiên tai với nhân tai.
Điểm qua đầu năm đến nay, xứ Vịt có những hiện tượng thời tiết chưa từng có. Nhớ lại khoảng thời gian đầu tháng tư, đợt hạn hán nghiêm trọng trên cả nước và đe dọa trực tiếp 1,7 triệu dân Đà Nẵng. Trước ý kiến xả nước hồ thủy điện cứu khát, quan chức điều hành đập đã bình thản: Hiện chưa có quy định nào bắt buộc chúng tôi phải xả nước về Vu Gia với lưu lượng bao nhiêu trong mùa khô mà cái đó còn đang chờ quy trình vận hành liên hồ vào mùa kiệt do Bộ TN-MT lập, đang trình Thủ tướng phê duyệt. Đến khi khi 15 con đập đồng loạt xả nước nhấn chìm thị xã (chữ của báo Thanh Niên) góp phần tích cực cho hơn 40 người chết và mất tích (ở đây), trong đó có 2 cô giáo trẻ phải ra đi tức tưởi, quan chức điều hành vẫn ung dung: Việc vận hành tràn xả lũ hồ Vực Mấu được thực hiện đúng quy trình. (ở đây).
Cũng liên quan đến đập, khi Sông Tranh 2 bắt đầu tích nước và gây những cơn động đất chưa từng có từ trước đến nay, thậm chí gây những tiếng nổ như bom từ núi Tà Vốc, một nữ tiến sĩ nghe đồn chuyên chui xuống hầm tránh bom xây sẵn trong nhà mỗi khi trời mưa có sấm đã dõng dạc:Người dân quá kém hiểu biết, chỉ mới nghe động là đã dắt trâu bò, gói ghém đồ đạc bỏ chạy. (ở đây). 
Có thể nói, việc đầu tư thủy điện hình như là mang lại siêu lợi nhuận, chả trách khi ông ông Nguyễn Huỳnh Thuật đặt cược nồi cơm của mình vào vụ ngăn phá 50ha rừng quốc gia tự nhiên triển khai 2 con đập Đồng Nai 6 và 6A, đại gia Bùi Pháp đã hết sức buồn cười không ngần ngại gọi ông là "nhóm lợi ích": Nhóm lợi ích cấu kết với nhà báo đưa tin không đúng (ở đây).

Trong khi thiên nhiên chỉ giáng thiên tai vào một thời điểm cụ thể trong một thời gian ngắn với mức thiệt hại dẫu khốc liệt nhưng vẫn khắc phục được, thì những mối nhân tai vẫn cứ tiếp tục đeo bám con người một cách tàn nhẫn trong vô vọng. 
Ở nơi nhà nông chân lấm tay bùn,  những người đó đã không bao giờ có thể biết được vì sao số phận họ luôn thường xuyên đối mặt với hai chữ: khốn nạn (chính xác theo nghĩa đen: khốn khó và hoạn nạn). Bởi sự sự khốn khó và hoạn nạn ấy đã được mặc định ngay từ cái cách mua và bán hàng hóa sản xuất từ công lao khổ của họ, qua cách phát biểu bất chấp đạo lý của người đứng đầu tổ chức mua bán ấy: Bán lúa hay để cho vịt ăn?(ở đây).
Chuyện lúa gạo làm liên tưởng đến chuyện ăn uống, và ở mặt trận này, ta đối diện với một vấn đến lớn hơn nhiều, sự suy đồi nòi giống. Cứ xem ngày nay, các thực phẩm độc hại rau củ quả giá cực rẻ đã thâm nhập vào tận các vùng chuyên sản xuất thực phẩm ấy, đến nỗi nhà nông nhập về bán lại còn lời hơn là trồng ra để bán. Các thực phẩm ấy len lỏi vào bữa cơm hàng ngày của mọi gia đình, vào các suất ăn công nghiệp của những người công nhân có giá mỗi suất cơm thua một tờ vé số. Độc tố nhiễm vào cơ thể họ thấm vào dòng máu những đứa trẻ tội nghiệp mà họ sinh ra sẽ gây nên cả một thế hệ què quặt thể chất. Thế nhưng vị tư lệnh ngành này không biết do phải nuốt quá nhiều thực phẩm độc hại hay thứ khác, đã nhắm mắt nói liều thay cho bác sĩ thay cho khoa học: Mức dư lượng tối đa cho phép là mức mà trong thương mại người ta đưa ra, nó rất an toàn... không phải cứ vượt ngưỡng tối đa cho phép là mất an toàn (ở đây).
Nói đến sức khỏe, lại nhớ ngay ngành y hiện nay với quá nhiều bê bối kể ra không biết là bao nhiêu bức xúc cam chịu. Thế nhưng đỉnh điểm của sự chịu đựng là thái độ kiên quyết bảo vệ loại vắc xin đã gây tai biến cho hàng trăm  trẻ con cả nước của các quan chức đầu ngành. Sự kiên quyết đó không biết có liên quan gì đến việc mấy tháng sau ngày những đứa trẻ tử nạn, bỗng dưng báo chí đồng loạt phán thủ phạm là "thuốc co bóp tử cung". Thế nhưng trước những lý luận rất sắc bén của chuyên gia, (ở đây) cùng sự khẳng khái của một y tá còn lương tâm, sự thật được trả về đúng chỗ của nó trong  gượng gạo bằng một bài báo duy nhất (ở đây), khẳng định không hề có chuyện lộn thuốc.
Gần đây nhất, một mạng trẻ con lại trả giá vì vắc xin (ở đây), kéo dài thêm danh sách thương tâm 20 đứa trẻ vắn số (ở đây). Trước nỗi đau ấy, tổng tư lệnh ngành y đã chia sẻ một phát biểu đầy nhân văn nổi tiếng làm người dân khóc không ra nước mắt: Sẽ không có bao che, mà công khai, minh bạch nguyên nhân. Trách nhiệm của ai sẽ xử lý người đó. Lỗi của vắc xin thì xử vắc xin; lỗi do người tiêm, xử người tiêm; lỗi do kỹ thuật xử lý kỹ thuật (ở đây).
Ngoài những nhân tai gây hại trực tiếp lên sức khỏe lên tính mạng của người dân nói trên, ta còn thấy những nhân tai gây kiệt quệ nền kinh tế như Vinashin Vinalines cùng với một dự án treo quả bom bùn đỏ trên nóc nhà chính mình mà những người thực hiện dự án đã phải viện dẫn đến những yếu tố hết sức mù mờ để đánh giá hiệu quả của nó: "Tân Rai là dự án bôxít đầu tiên mà tập đoàn thực hiện nên phải làm rồi mới biết đến năm nào thì có lãi chứ khó có thể khẳng định năm nào mới hết lỗ. Nếu đòi hỏi năm đầu tiên dự án có lãi ngay thì không nước nào trên thế giới tính được. Ở đây phải nhìn nhận cả đời dự án. Đối với những dự án đầu tư ở vùng sâu, vùng xa thì còn phải được đánh giá cả những đóng góp đối với xã hội”(Bôxít Việt Nam: Hiệu quả mù mờ). Thế nhưng, cái hiệu quả xã hội ấy chưa thấy gì đáng kể ngoài hàng ngàn nhân công lao động cấp thấp của xứ bạn đang có xu hướng xem công trường là quê hương cùng một hậu quả từ một dự án tương tự làm 3 mạng người suýt chết và phá nát du lịch bởi chất độc tràn ra biển khi chỉ sau một cơn mưa nhỏ ở Bình Thuận (ở đây).
Sự viện dẫn lỗ đầy trí tuệ ấy, đã được những bậc thầy điều hành khác mặc sức múa may với dự án sân gofl sân tennis nhà hàng khách sạn resort bất động sản hạch toán vào giá thành sản phẩm để đường hoàng điều chỉnh giá, mà theo ước tính giá điện phải tăng liên tục đến năm 2017-2018 mới may ra hòa vốn (ở đây). Và tất nhiên, sự lỗ ấy không hề mảy may ảnh hưởng đến thu nhập từ những kẻ gây ra khủng hoảng khi chỉ mới đến thời điểm này, lợi nhuận của ngành điện, nước, xăng dầu đã đạt 101% kế hoạch năm (Điện, nước, xăng dầu lãi cao 'tố' ngược điệp khúc kêu lỗ).
Cũng như các quan chức ngành điện, nước xăng dầu lãi khủng kia, ngành thoát nước ở một thành phố lớn nhất nước cũng không hề kém cạnh cuộc đua ăn trên ngồi trốc với mức lương 2,6 tỉ đồng/năm  (ở đây)mà thành phố ngập nặng năm này qua năm khác với xu hướng ngày càng sâu hơn.
Ngược lại với bức tranh thừa mứa của các vị điều hành công ty bằng nguồn vốn của dân, là những cái chết nghiệt ngã vì lâm vào cảnh quẫn bách của số phận, đó là dòng thư tuyệt mệnh không ngày tháng của một phụ nữ thắt cổ ở Cà Mau: Cuộc sống không lối thoát, đi đến con đường chết… Mấy năm mẹ nuôi các con đi học, mẹ đi van xin cho gia đình mình được sổ nghèo và cực nghèo mà không được… Xin các cấp chính quyền ấp 5, vì hoàn cảnh gia đình quá khổ không lối thoát, mong các ông giúp cho chồng con tôi được sổ nghèo để sống ngày tháng còn lại trên đời (xem bài đẫm nước mắt của nhà báo Phạm Chí Dũng ở đây).  
Bất chấp tất cả, những dự án đẩy nền kinh tế lao dốc không phanh vẫn chưa bao giờ có dấu hiệu dừng lại.
Khi cả nước còn phải lao đao thắt lưng buộc bụng thì ở Bộ vận động, cùng với đại sứ chân dài, người ta đã vẻ vang vượt qua Ả Rập Xê Út trong cuộc đua "khốc liệt"  giành quyền đăng cai với một chi phí ước tính sơ bộ (nhưng sẽ phát sinh gấp đôi) là 3.000 tỉ đồng (Nước chủ nhà thường lỗ nặng vì ASIAD). Không biết số tiền ấy sẽ tạo được thành tích vẻ vang gì cho thể thao nước nhà, nhưng vị chủ tịch đã về hưu của hội bóng đá quyền lực nhất VN là tổ chức VFF, sau khi bị chất vấn nhiều về Trung tâm Đào tạo trẻ tồn tại sáu năm trời nhưng không đào tạo được cầu thủ trẻ nào đã “thú nhận” việc VFF “dối” nhà nước để lấy hơn 100 tỉ đồng (ở đây).

Gần đây, sau vài động thái ca ngợi sự huyền bí của tâm linh, một con đường dài 50km đẹp như mơ phục vụ cho 6,5 triệu người chông chênh đức tin tìm nơi an ủi đã được phê duyệt với số vốn 4.300 tỉ đồng (ở đây). 
Và, đáng sợ hơn cả mọi thiên tai nhân tai ở trên cộng lại kể cả động đất sóng thần bão lũ bùn đỏ, là 2 cái nhà máy điện hạt nhân có công nghệ không biết ở năm nào sẽ được đặt ở Ninh Thuận từ năm tới. Điểm qua 2 sự cố nổ nhà máy sản xuất pháo hoa thuộc bộ quốc phòng, có công nghệ đơn giản hàng trăm năm qua, thế nhưng một sự sự cố kỹ thuật không lớn mấy cũng khiến 24 người thiệt mạng và nhiều người mất tích (ở đây), cho thấy lý do mà giáo sư đầu ngành Nguyễn Khắc Nhẫn đã muốn phát khóc trong thông điệp cảnh báo của mình: VN sẽ cắt làm đôi nếu có sự cố hạt nhân, hay: Chẳng có một công nghệ quái lạ và tệ hại như điện hạt nhân: tiền đập phá lại cao hơn kinh phí xây dựng và thời gian tháo gỡ gấp 10 lần lâu hơn khi xây cất ! Tepco đã tuyên bố phải 40 năm mới tháo gỡ xong nhà máy ĐHN Fukushima (những công dân có trách nhiệm không thể không đọc bài báo đầy cảm xúc này ở đây).
Nhân tai cũng không chỉ ở những con người vô cảm và dự án mù mờ, nhân tai đến từ quan niệm trồng người mà hiệu trưởng một trường chất lượng cao nổi tiếng ở Tp.HCM đã cảm thán là Bất công và bất hợp lý với một mô hình giáo dục quái thai được gọi là "chất lượng cao" (ở đây). Để từ mô hình đó, những người thầy người cô khả kính luôn mồm dạy những bài học tốt đẹp làm người cho học sinh, đã thẳng tay đạp một đứa bé lớp 2 ra đứng giữa trưa nắng trước cổng trường vì chậm nộp tiền ăn (ở đây).

Qúa nhiều sự kiện đau lòng đến từ văn hóa giáo dục y tế đầu tư như vậy tạo ra một bức tranh hỗn mang xã hội vô tình gợi nhớ về cái thời được gọi là mạt pháp trong các kinh sách. Đó là thời mà con người khủng hoảng niềm tin, mất đi hai món quà tặng vô giá của thánh thần là lương tâm và công lý. Ở đó, ta bắt gặp những tay thầy tu ném tượng Phật xuống sông và thay thế bằng tượng chính mình, đốn bỏ cổ thụ trăm năm xây gara cho xế hộp, dán tranh thiếu nữ gợi cảm trong nhà vệ sinh. Chỉ trước đó không lâu, là gã thầy tu đồng tính công khai khóa môi một ca sĩ lắm trò trong một hộp đêm.
Ngoài những gã đốn mạt khoác áo nhà chùa đó, thời mạt pháp còn thể hiện qua những hoạt động của tổ chức Phật giáo chính danh xứ Vịt: Giáo hội Phật giáo VN. Những hoạt động này chẳng những không xiển dương được tinh hoa đạo pháp mà ngược lại nó còn gây cảm giác như là báng bổ, làm đau lòng các Phật tử thuần thành. Đó là các nhà sư không biết tu hành công đức thế nào nhưng có những phát biểu cực hăng tiết vịt: Tư nhân hóa đất đai là nuôi dưỡng lòng tham, và việc từ bi bác ái sẽ kém đi, đi ngược lại tinh thần từ bi của Đức Phật (Thượng tọa Thích Thanh Dũng, trụ trì Chùa Phúc Nghiêm, Thuận Thành, Bắc Ninh phát biểu ở đây) hoặc như ngài Thượng tọa Thích Đức Thiện - Phó tổng thư ký Hội đồng trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thì đầy hoan lạc như thiền sư đã giác ngộ thõng tay vào chợ với: Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân”(ở đây).
Chưa hết, vị đại biểu quốc hội nhà sư thượng tọa Thích Thanh Quyết công lực tu hành không biết đã ai chứng giám chưa nhưng công lực chém gió đủ loại đề tài đã làm cả nước một phen bàng hoàng. Này là tham nhũng: Các đồng chí khám phá được bởi có chuyên môn nghiệp vụ, có nhân lực được đào tạo, tôi luyện tốt, có kinh nghiệm đấu tranh, khám phá án và có phẩm chất cao. Này là nhân quyền: Trên thực tế, chính những kẻ tung ra các luận điệu bịa đặt, vu khống đó mới vi phạm dân chủ, nhân quyền nhất. Này là thời sự: Tức ngành nào cũng có chuyện này, chuyện kia mà thực ra là động đâu bung đấy. Cho nên bây giờ chúng ta phải tìm nguồn, kiểm tra lại tổng thể đạo đức của con người..." (ở đây).
Cá nhân là thế, tổ chức báng bổ còn ...đầy tổ chức hơn. Đó là sự làm cái việc mà đức Phật chưa bao giờ nói tới trong tất cả các pháp môn giải thoát của mình: cầu siêu, và không rõ những người làm nó hiểu hành động ấy đến đâu. Cái tục cầu siêu này nó ăn sâu vào não tu hành tới mức gần như trở thành một nghi thức chính trị, mà mới nhất là vụ Giáo hội liên kết với Ủy ban An toàn giao thông quốc gia làm Đại lễ cầu siêu cho hơn 8.000 nạn nhân tử vong vì TNGT. 
Sở dĩ sự am hiểu hành động cầu siêu của Giáo hội khiến mình nghi ngờ là vì Giáo hội đã tham gia một hoạt động hết sức nhảm nhí cùng người đẹp siêu lừa Bích Hằng trong một vụ nói chuyện với 3 anh em nhà Quang Trung sặc mùi mê tín, chỉ mới hồi tháng 7/2013 này: Các sư làm lễ cũng không ngừng đưa vạt áo lau nước mắt (nói thật, mình cũng lau nước mắt cho Phật giáo với các vị thầy bà mê tín ấy, xem bài ở đây).
Chẳng hề kém cạnh các bạn đồng tu ở Làng Gò, Quy Nhơn, các bác nữ tu ở Bình Chánh tỏ ra vô cùng hào hứng với bài ca xung trận cùng khẩu AK nhằm thẳng quân thù mà bắn. Có thể thấy sự hồ hởi phảng phất quanh giọng điệu của nữ tu Thượng tọa Thích Huệ Minh, phó Ban trị sự Phật giáo huyện Bình Chánh khi liên kết tổ chức với Hội liên hiệp phụ nữ: Bên phụ nữ yêu cầu chủ để ca ngợi đất nước và người phụ nữ nên làm như vậy thôi (ở đây). Xem ra, mấy câu này của nhà thơ Tú Mỡ vẫn còn nóng hổi tính thời sự:
Các ngài Bồ Tát, Thích Ca,

Độ từ phù hộ sư bà trẻ son.

Đẻ ra một cậu sư con,

A Di Đà Phật ! Mẹ tròn con vuông.

Có phải chăng một vì một tổ chức Phật giáo như vậy mà những hủ tục cực phản văn hóa cứ ngang nhiên đội lốt Phật giáo cứ thản nhiên hành xử như một bản sắc dân tộc là tệ đốt vàng mã bị nhà Đường lừa lọc từ hơn ngàn năm (ở đây) hay tệ nạn đạp đầu, cưỡi cổ nhau để xin lộc ấn đền Trần vô cùng phản cảm mỗi dịp Tết nguyên đán.
Có phải chăng vì một tổ chức Phật giáo như vậy mà cả nước bỗng dưng xuất hiện hàng ngàn "nhà ngoại cảm" có năng lực siêu phàm chỉ sau một đêm ngủ dậy. Lực lượng ấy đông đến nỗi phải lập cả một tổ chức hoành tráng được bảo trợ mà vị đứng đầu không biết am hiểu đời sống tâm linh đến mức nào, chủ trương làm những hành động rất vô luân với người đã khuất: lập giả mộ, lừa dối thân nhân liệt sĩ là “việc làm rất nhân văn .

Lao đao với niềm tin chông chênh giữa thời mạt pháp đầy rẫy thiên tai nhân tai này, trong vô thức của gã lữ hành kiệt sức, kẻ viết bài lạc bước vào một cửa hàng sữa tươi. Với bản tính bần tiện vốn có, liền hoang mang cân đong đo đếm so sánh lựa chọn một hộp sữa yêu thích đúng giá với một hộp sữa không thích có khuyến mãi. Có lẽ cái bộ mặt của hắn khi ấy nó bộc lộ sự đần độn tham lam quá rõ đến nỗi một ni sư trẻ cũng đang mua hàng gần đó, đã cầm đúng lốc sữa hắn yêu thích đề nghị được tặng. Nghĩa cử của sư cô bất giác làm hắn trải nghiệm một cảm giác như là bừng ngộ, đó là một trải nghiệm cực hạnh phúc khi cái đẹp xua tan sự tham lam ngu muội và thắp lên một ngọn lửa tình người thật ấm áp. Chỉ kịp từ chối và lắp bắp cám ơn, sư cô trẻ đã lên xe. Điều tiếc nuối duy nhất của hắn cho đến giờ là đã không kịp hỏi ngôi chùa của sư cô để tặng vị ấy một thùng sữa.

Thứ Năm, 14 tháng 11, 2013

Lựa chọn


Liên quan đến siêu bão Haiyan, một đồng nghiệp đã share trên facebook bài phát biểu của trưởng đoàn đại biểu Philippines tại Hội nghị của LHQ biến đổi khí hậu lần thứ 19 diễn ra ở Warsaw (ở đây). Bài phát biểu ngay lập tức gây ấn tượng mạnh bởi cảm xúc quá chân thực của người viết đồng thời là diễn giả, ông Yeb Sano. Tất nhiên, ông kết luận thủ phạm chính là biến đổi khí hậu bằng vô số dẫn chứng đúc kết từ hơn 10 năm lăn lộn trong sự nghiệp hoạt động môi trường của mình. Trong rất nhiều những câu đầy sức nặng của một người vừa có lương tâm vừa có kiến thức lại đầy tâm huyết cho những cuộc dấn thân, mình để ý đến câu này của ông: Tai họa chẳng bao giờ là tự nhiên. Câu ấy làm mình nhớ đến một bài báo của Hồ Trung Tú, (ở đây) đã nhận xét có sự tương đồng đáng kinh ngạc trong quan niệm về tâm lý học hành vi của con người giữa Freud và đức Phật, đó là vô thức (hay bản năng, theo Freud) và vô minh (theo đức Phật). Hãy xem Freud nói gì với bản năng: 

"Vô thức và bản năng, những thứ rất gần, nếu không nói là giống hệt với động vật, mới là những điều quyết định rất nhiều đến hành vi của con người! Có thể ví von để dễ hình dung, ý thức như cái con rối mà vô thức và bản năng là kẻ đứng sau giật dây, điều khiển mọi chuyện." Điều này gần như trùng khớp với triết học Duy thức của Phật giáo cho rằng mỗi ý niệm tốt xấu khởi sanh là một hạt giống được gieo vào nơi được gọi là Tàng thức, và cứ gặp môi trường nào thuận lợi để hạt giống đó phát triển thì nó sẽ hiển lộ thành ý thức để điều khiển hành động.
Trong một quyển sách của mình, ở chương "Lựa chọn sáng suốt", John C. Maxwell có kể một câu chuyện: Rằng trong một lần trở về từ chuyến du lịch, lúc máy bay sắp hạ xuống đường băng bỗng một cơn gió mạnh đập vào thân máy bay làm nó chao đảo không thể đáp xuống. trong khi mọi người còn đang hết sức hoảng sợ, rất nhanh chóng, cơ trưởng đã quyết định cho máy bay lao vút trở lại không trung. Sau vài vòng lượn trên bầu trời, cuối cùng nó cũng hạ cánh an toàn. Rất ngưỡng mộ, Maxwell đã hỏi cơ trưởng: Vì sao anh có một quyết định sáng suốt rất nhanh chóng thế? Và ông nhận được một câu trả lời đầy ngạc nhiên: Tôi đã học điều ấy cách đây 15 năm rồi, giờ tôi chỉ lựa chọn nó thôi. Kể thêm một vài câu chuyện thực tế nữa, ông đúc kết: Cuộc sống chúng ta suy cho cùng là một chuỗi lựa chọn. Và nó có trở nên tốt hơn hay xấu đi đều chính từ những lựa chọn của chính ta. 
Suy nghiệm của Maxwell làm mình nhớ lại trong một truyện ngắn của Somerset Maugham, rằng một nhân vật có tính cách được miêu tả rất kì lạ. Anh ta bản chất là một người rất xấu xa, nào hám tiền hám gái hám danh cho đến lừa bịp giả dối ba phải. Và vì đặc tính giả dối và hám danh của mình, anh hay giả dối làm người tốt, ví như dắt một cụ già qua đường, vỗ về một đứa trẻ, bố thí một ít tài vật cho người cơ nhỡ. Những hành động ấy khiến anh được lời khen, và vì hám cái danh người tốt ấy anh lại ra sức đóng vai người tốt. Mỗi sáng thức dậy, việc đầu tiên trong ngày là anh nghĩ đến phải giả bộ làm những việc tốt nào đấy để được tiếng. Cho đến ngày kia, có một vụ hỏa hoạn trong làng, ngọn lửa rất to và trong nhà vẫn còn người chờ cứu nhưng mọi người bất lực. Chàng thanh niên đã có thói quen giả dạng người tốt đã lao vào ngọn lửa cứu người. Anh đã bị ngọn lửa thiêu rụi. 
Chuyện chỉ có thế nhưng nó đã ám ảnh mình hơn chục năm nay, về cái gọi là người tốt người xấu trong cuộc sống. Cho đến khi mình đọc được suy nghiệm của Maxwell về mối quan hệ nhân quả từ những lựa chọn của một đời người. Ừ thì ta hay khen người này tốt người kia xấu do những việc tốt việc xấu mà họ làm. Mà những việc họ làm đó, thật ra cũng là một lựa chọn của chính họ. Nó giống như việc một người dũng cảm bơi ra dòng nước xiết cứu người, khi vào được tới bờ, câu đầu tiên nghe được là: tiên sư thằng nào xô tao xuống nước. 
Chợt nhớ lời khuyên của một người già từng trải vượt qua ranh giới thiện ác là: Lựa chọn thế nào cũng được, miễn là thành thật với bản thân.  
Bởi vậy ngày kia, bỗng một kẻ không ra gì nở nụ cười tươi như hoa tay bắt mặt mừng với bạn, đừng vội tin đó là điều tốt đẹp, đó là một lựa chọn về thái độ của anh ta. Có thể, lựa chọn đó sẽ đi suốt phần đời còn lại của anh ta khiến anh trở nên một con người hiền hòa dễ mến (lạy Chúa, mình luôn muốn điều ấy xảy ra), nhưng cũng có thể là một lựa chọn giấu một ngọn đao trong nụ cười (qủy kế "tiểu lý tàng đao" hại không biết bao nhiêu anh hùng trong thiên hạ).

Kết bài, xin chép lại một câu chuyện từ bài báo của Hồ Trung Tú, minh họa cho chủ đề này:



Có một cô con dâu không chịu nổi bà mẹ chồng khó tính, mới quyết định xin thầy cho loại thuốc nào đó cho bà chết đi. Vị thầy bảo, để cô không phải bị truy tố, ông sẽ cho một loại thuốc uống hằng ngày mà bà mẹ chồng sẽ chết sau một năm không để lại một dấu vết nào, chỉ với một điều kiện, đừng làm cho bà giận, bà chỉ cần giận một lần thôi là thuốc sẽ không hiệu quả. Cô con dâu từ đó cho bà uống thuốc và cố không làm bà giận, mà khi con người ta không giận thì chỉ có vui trở lên. Sau một năm cô con dâu đến gặp thầy và khóc xin sao cho mẹ chồng đừng chết nữa, vì cô đã rất yêu mến mẹ chồng và bà mẹ chồng cũng rất yêu mến cô. Vị thầy cười bảo, thuốc đó là củ sâm, chỉ có tốt chứ không độc, và báo cho cô biết mọi chuyện đã thay đổi kể từ khi chính cô thay đổi cách sống, thay đổi thái độ của cô với bà mẹ chồng.



Thứ Ba, 5 tháng 11, 2013

Võ, Đạo và...Tennis

Cứ mỗi lần HBO chiếu Cậu bé Karate (phiên bản Thành Long) là mình không cưỡng được phải xem, đến tối hôm qua có lẽ đã là lần xem thứ tư hay hơn nữa của mình rồi. Và dù có phải bỏ qua bất cứ cảnh nào của phim thì mình cũng luôn mong chờ đoạn cuối, trận chung kết của Dre và Trình. Đặc biệt chỉ chờ xem duy nhất trong 1 giây cú đá tuyệt đẹp của Dre tung người lộn ngược giáng chân vào đầu hạ knock-out đối thủ. Cú đá tung ra sau thế thủ "Kim kê độc lập" vì 1 cái chân đã muốn gãy nát của Dre cùng với một sự tập trung tuyệt đối có lẽ đạt đến cảnh giới thiền định. Và trong một sát na không còn võ không còn người đó, toàn bộ thân tâm cậu bé đã xuất lộ một chiêu thức tuyệt đỉnh kinh hoàng.

Điều thú vị mà mình thấy qua cách truyền võ của chú Hán (Thành Long) cho Dre đó là các động tác mềm mại và đơn giản của Thái cực quyền cùng với tinh thần luyện tập "võ trung hữu đạo" (trong võ có đạo) làm mình thấy nó thật gần gũi với...tennis. Thật vậy, ngay trong trận đấu đầu tiên nhiều bỡ ngỡ, trước sự dồn ép liên tục của đối phương, cậu bé Dre vô thức hóa giải đòn thế đối phương bằng chiêu "Lâu tất ảo bộ" phải luyện hơn nửa thời gian đầu học võ bằng cách học mặc áo theo phương pháp của thầy Hán, để rồi hết sức tự nhiên như một dòng nước trở ngược bằng thức "Án" của chiêu "Lãm tước vĩ" đẩy đối phương văng xa thảm đấu. Nói về động tác của chiêu "Lâu tất ảo bộ", quả thật các chú lượm banh trong sân tennis không ai dạy nhưng hết sức thuần thục, vì nó rất gần với cú tạt thuận tay. Các chú ấy lợi dụng việc quét rác trên sân để tập quả thuận tay bằng cách quơ cây chổi ra, quét rác và vòng chổi lên vắt vai theo đà quét. Vô tình động tác y hệt chiêu "Lâu tất ảo bộ". Ta biết, để đánh tốt quả thuận tay trong tennis thì điểm chạm bóng phải trước mặt, mặt vợt vuông góc hướng bóng và cứng cổ tay nhưng lỏng cánh tay. Đặc biệt phải hoàn toàn không dùng lực cản đà vợt. Chính điều này đã rất gần với yếu quyết "Dụng ý bất dụng lực" và "Tương liên bất đoạn" (đòn thế liên tục như nước) trong thái cực quyền. Và có lẽ tất cả những ai chơi tennis đều trải nghiệm được cảm giác sướng khoái của một đường bóng đẹp như tranh vẽ là kết quả của một sự kết hợp hài hòa của tinh thần tập trung, động tác mềm mại và hành động dứt khoát . Trong một cảnh giới như vậy, ta lại thấy đó là hành động "chánh niệm" trong tinh thần nhà Phật.
Nói thêm một chút về "chánh niệm", gần chục năm trước, một đồng nghiệp già của mình rất hào hứng kể lại sự sướng khoái của môn khiêu vũ. Ông nói, khi khiêu vũ, ông chỉ còn thấy những động tác, những động tác làm ông như tan ra trong giây phút hiện tại. Xong một vũ điệu, ông cảm thấy ông sống nhiều hơn cả một ngày làm việc trước đó. Rõ ràng, đây là điều các thiền sư luôn hướng chúng ta sống: tỉnh thức trong từng khoảnh khắc. Thế nhưng, "tâm viên ý mã" thật khó mà sống trọn vẹn từng giây. May thay, tennis cùng Thái cực quyền đã làm rất tốt việc đó. Nếu ai đó cảm thấy cần một đức tin để bám víu trong thời buổi hỗn mang nhập nhèm giá trị này, hãy chọn Phật giáo. Nếu bỡ ngỡ trước một rừng kinh luận đại thừa tiểu thừa kim cang thừa cùng hàng ngàn pháp môn tu tập mật tông thiền tông tịnh độ tông thì đơn giản, hãy chơi tennis hoặc tập Thái cực quyền.
Xin cảm tạ Chúa đã sáng tạo 2 thứ ấy cho thế giới này. A men.