Hoàng đế băng hà

Năm 979, đương kim hoàng đế Đinh Bộ Lĩnh cùng thái tử Đinh Liễn đột ngột băng hà với lý do kì khôi đến nực cười là hoạn quan hạng bét Đỗ Thích vì mơ làm vua mà ám sát. Nhà Tống dấy binh toan thôn tính triều đình đang trong tình trạng vô chính phủ. Xã tắc nguy nan, thái hậu Dương Vân Nga không ngần ngại trao trọng trách giữ nước cho thập đạo tướng quân Lê Hoàn. Ngày Lê Hoàn dấy binh chinh phạt quân xâm lược phương Bắc, sĩ tốt đồng thanh dập đầu khẩn thiết: Chúng tôi vì nước giết giặc máu xương chẳng tiếc, thề đánh nhau đến nước mất thì thôi. Nhưng ngộ nhỡ đánh giặc thành công, mà tướng quân cũng chỉ là đại tướng, thì chúng tôi lúc ấy cũng chỉ quân quèn, há chẳng phải công sức đổ sông đổ biển lắm ru? Lê Hoàn thuận lòng quân đăng cơ. Và với một mục tiêu rõ ràng, chỉ trong lần đầu xuất trận, với hai chiến thắng oanh liệt Bạch Đằng, Bình Lỗ, ông cùng các tướng lĩnh nhanh chóng đập tan đội quân xâm lược.

Nhắc lại chuyện xưa để thấy tầm nhìn vĩ đại của Dương Vân Nga khi trao quyền cho Lê Hoàn, tạo nên cuộc đảo chính lãng mạn nhất trong lịch sử Đại Việt. Bởi ngày nay, thế kỉ XXI, bậc guru lãnh đạo John C. Maxwell đã xác định nguyên tắc nhà lãnh đạo phải phát triển để nhân viên phát triển. Ông đúc kết: muốn biết lãnh đạo, hãy nhìn vào nhân viên. Và động lực cho phát triển, không gì khác ngoài mục tiêu. Điều này có lẽ tất cả các nhà lãnh đạo đích thực đều thấu hiểu. Vì thế, hơn ngàn năm trước, Lê Hoàn nêu gương tự mình phát triển tiên phong và rõ ràng tạo một động lực cực lớn thúc đẩy sĩ tốt liều mình chiến đấu. Rất đơn giản bởi đến từng người lính đều thấy được mục tiêu của mình, một mục tiêu rất "SMART".

Văn hóa doanh nghiệp cũng không ngoài mục tiêu SMART. Và, thấu hiểu trọn vẹn cũng như truyền lửa cho nó vẫn còn đủ nóng đến từng nhân viên phải nhà lãnh đạo cực giỏi. Một doanh nghiệp lớn thành công không chỉ doanh thu mà còn tạo được bản sắc để mỗi nhân viên tự hào khoác áo đồng phục doanh nghiệp ấy thì đích thực nhà lãnh đạo doanh nghiệp ấy là bậc anh tài.

Tại Việt Nam, các anh tài thường yểu mệnh. Do không khí? Do thổ nhưỡng? Hay đại khái kiểu Khuất Nguyên đời đục cả mình ta trong?

Trong cơn lốc tái cơ cấu những doanh nghiệp khủng làm thất thoát hàng tỉ đô la cho nền kinh tế hom hem xứ Vịt, những bậc anh tài cũng được coi đánh đồng số phận với những gã thiểu năng quản lý và không có nổi một gram gen lãnh đạo.

Tiếp nối anh tài ngân hàng Đặng Văn Thành sau một đêm ngủ dậy mất trắng hệ thống 20 năm tích lũy và gầy dựng. Hôm nay, một anh tài viễn thông sau gần 10 năm gắn liền với một mạng điện thoại di động lớn đột ngột thõng tay về cơ quan khác.

Kế hoạch và mục tiêu ở xứ Vịt xem ra là điều cực kì xa xỉ. Thế nên chả trách dân Vịt chọn cách sống "giấc mơ con đè nát cuộc đời con". Và, xứ ấy ngày nay còn nguyên 10 nỗi nhục mà cụ Phan Chu Trinh nhìn thấu cách đây hàng thế kỉ:

1. Trong khi người nước ngoài có chí cao, dám chết vì việc nghĩa, vì lợi dân ích nước; thì người nước mình tham sống sợ chết, chịu kiếp sống nhục nhã đoạ đày.

2. Trong khi người ta dẫu sang hay hèn, nam hay nữ ai cũng lo học lấy một nghề; thì người mình chỉ biết ngồi không ăn bám.

3. Trong khi họ có óc phiêu lưu mạo hiểm, dám đi khắp thế giới mở mang trí óc; thì ta suốt đời chỉ loanh quanh xó bếp, hú hí với vợ con.

4. Trong khi họ có tinh thần đùm bọc, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau; thì ta lại chỉ quen thói giành giật, lừa đảo nhau vì chữ lợi.

5. Trong khi họ biết bỏ vốn lớn, giữ vững chữ tín trong kinh doanh làm cho tiền bạc lưu thông, đất nước ngày càng giàu có; thì ta quen thói bất nhân bất tín, cho vay cắt cổ, ăn quỵt vỗ nợ, để tiền bạc đất đai trở thành vô dụng.

6. Trong khi họ biết tiết kiệm tang lễ, cư xử hợp nghĩa với người chết; thì ta lo làm ma chay cho lớn, đến nỗi nhiều gia đình bán hết ruộng hết trâu.

7. Trong khi họ ra sức cải tiến phát minh, máy móc ngày càng tinh xảo; thì ta đầu óc thủ cựu, ếch ngồi đáy giếng, không có gan đua chen thực nghiệp.

8. Trong khi họ giỏi tổ chức công việc, sắp xếp giờ nghỉ giờ làm hợp lý, thì ta chỉ biết chơi bời, rượu chè cờ bạc, bỏ bê công việc.

9. Trong khi họ biết gắng gỏi tự lực tự cường, tin ở bản thân; thì ta chỉ mê tín nơi mồ mả, tướng số, việc gì cũng cầu trời khấn Phật.

10.Trong khi họ làm việc quan cốt ích nước lợi dân, đúng là “đầy tớ” của dân, được dân tín nhiệm; thì ta lo xoay xở chức quan để no ấm gia đình, vênh vang hoang phí, vơ vét áp bức dân chúng.